Op dit moment wordt in Lima om de toekomst gestreden. Inzet is de rol van de overheid. Moet zij leiden of dienen. Gaat het om krachtig of verantwoordelijk beleid. De huidige burgemeester, Susana Villarán, zegt dat zij een instrument is ten behoeve van het algemeen belang. Ze hoeft geen bijzondere aandacht of priviliges: te dienen is genoeg. Haar tegenstander, ex-burgemeester Luis Castaneda Lossio beweert juist dat alleen door persoonlijk leiderschap en persoonlijke contacten Lima vooruit kan. De post van burgemeester van Lima is belangrijk: Lima is de hoofdstad van Peru maar vooral de woonplaats van meer dan 1/3 van de bevolking. De economie van Lima bepaalt hoe het met Peru gaat. Wie burgemeester is, is bijna net zo machtig als de president. Susana Villarán is in 2011 verkozen omdat men de beu was. Corruptie, willekeur en nepotisme waren kenmerken van zijn regime. Grote spelers konden goede zaken doen, het loonde om zijn vriend te zijn. Beslissingen werden achter gesloten deuren genomen. Verschrikkelijk zou je zeggen, weg met die man. Toch hadden ook velen baat bij deze politiek. Wanneer je de juiste mensen kende, of mensen die jouw zaak bij hen wilden behartigen, was er een kans op succes. Niet eerlijk, wel praktisch. Het vermoeden bestaat, kleur donkerbruin, dat de burgemeester zelf ook baat bij deze gunningen had. Hij heeft contacten met grote, internationale bedrijven. Daarover later meer.

Burgemeester Lossio is een slechte verliezer. De dag na zijn onttroning werd een verzoek ingediend door een 'groep verontruste burgers' voor een zogenaamde revocatorio. Een recall. De wet waarop ze een beroep deden is de wet tegen corrupt beleid. Dat geeft burgers de mogelijkheid een referendum uit te roepen tegen een zittend ambtspersoon. Daarvoor zijn wel handtekeningen verplicht. In Lima was dat 1 miljoen. Dat aantal kwam vlot binnen.

Het is natuurlijk gek dat je al verontrust bent voordat de nieuwe burgemeester in functie is. Er moet een aanleiding zijn. Die was er ook. Op de achtergrond. Het vervoers systeem in Lima is privaat. Er is geen publiek vervoer. Het zijn voor een groot deel kleine ondernemers die een bus hebben. Om te mogen rijden moet je lid zijn van een bond. Die bepaalt of je in aanmerking komt. De vergunning voor de route en de vergunning van de auto zijn half legaal, half gunning. De bond is machtig en rijk. De kwaliteit van de bussen is slecht. Ze zijn vuil en onveilig. Maar niemand wil de bond dwarszitten. Susana Villaran wil publiek transport. Weg met de smeergelden en de ondeugdelijke bussen. De bond was furieus. Weg macht en inkomen. Ze had alle reden om 'verontrust' te zijn.

Dan de meer publieke reden. In het centrum van Lima was er een grote markt. La Parada, de halte. Heling, prostitutie en drugsverkoop vormden een belangrijk deel van de activiteit. Toch kon de markt decennia bestaan. Geen enkele burgemeester dorst optreden tegen de mafia die daar regeerde. Sterker, gedoogbeleid kwam gewoon met een prijskaartje.

Maar, nieuwe burgemeester Susana zei: afgelopen, verplaatsen en sluiten. Grote oproer volgde. Rellen, gewonden. Een dode. De rellen begonnen 'toevallig' toen de burgemeester uit de stad was. De aanstichters waren geen marktmensen, maar jonge gespierde mannen.

In 2012 is het verzoek op het referendum gehonoreerd. 17 maart is de stemming: Si voor weg met de burgemeester, No voor aanblijven. De stand is 60% 'Si' 40% 'NO'. Wanneer Susana Villaran afgezet wordt volgen er nieuwe verkiezingen. De oude burgemeester staat klaar.

 Wij willen Susana Villaran graag helpen met haar campagne. Bij toeval komen we in een biologische winkel een mevrouw tegen die in de buurtgroep 'Steun aan Susana' zit. We hebben vrijdag vergadering.

Lima, hoofdstad van Peru waar 10 miljoen mensen wonen, minstens een derde van de bevolking van het hele land. Wij verblijven in Barranco, een oude stadswijk gelegen aan de Oceano Pacifico en een goede mix heeft tussen oud en nieuw, rijk en arm. In de stad waar het nooit regent ziet het buitenleven er anders uit. Op straat is er vooral heel veel verkeer. Een peristaltische beweging van autobussen, taxi's, vrachtwagens en heel veel auto's. Het verkeer zit zichzelf in de weg en het staat vooral vaak stil. De claxon is hierbij een culturele uiting.

De eindeloze stroom mensen op weg van A naar B houdt pas op midden in de nacht.

De stoep is voor voetgangers en daar kun je soms ook iets proberen op de fiets. Op het asfalt ben je vogelvrij op 2 wielen want de Limenen hebben geen sympathie voor iets met minder dan 4 wielen. Enkele mensen proberen iets met een voortuin maar voor de rest is er erg weinig groen. Dat komt misschien omdat Lima een woestijn klimaat heeft. Er staan wel wat bomen en die worden continu bedreigd door de auto. Meer ruimte voor de heilige koe.

Verder zijn er in deze wijk wat plantsoenen en soms een parkje. Daar kun je even zitten en zijn er de ambulantes, de straat verkopers. Met snoep, pleisters en sigaretten per stuk.

De huizen in Barranco zijn vaak verstopt achter tralies en hekwerk. Elektrische draden weerhouden je van over de schutting klimmen en glasscherven steken gevaarlijk omhoog van muren en randen aan de gevels. In onze straat staan een soort kotjes waar mannen de straat in de gaten houden. Sommige straten zijn afgesloten en alleen toegankelijk voor de bewoners zelf. Overal is er bewaking of toezicht en dat geeft een gekke dynamiek en vaak ook een dramatische overgang tussen het publieke en het privé domein.

De hele stad is 1 grote pannenkoek van huizen die vaak zelf gebouwd zijn met een zelfde hoogte. Twee of drie verdiepingen is een gemiddelde. Dat houdt pas op als de bergen die de stad omzomen te steil worden. Op de daken van de huizen is het een andere wereld. Vanaf de daken is Lima een andere stad waar mensen aan het scharrelen zijn. Het is hun erf.

Omdat het niet regent (nee, nooit!) zijn de daken plat. Er zijn stoelen en soms een keuken. De was hangt er aan lijnen, er wordt wat geklust.

 Je hoort nog wel de claxons...

Lunch aan de kust. Het strand is hier geen strook langs de zee. Het zijn verschillende inhammen die de naam dragen van de gemeente waar ze liggen of de specifieke functie die ze hebben. Iedere baai heeft ook een eigen publiek: op het strand voor Miraflores, het rijke deel van Lima, clase A, komt de upper class. De clubs zijn duurder. De mensen zijn: la gente nice. Deze inham heet: el Pescador. en ligt voor de wijk Chorillos, 'clase C en D'. Eenvoudige en arme mensen dus. Er liggen vissersscheepjes in het water en er is een vismarkt. Vroeger was el Pescador dé vismarkt, maar door ander, meer tijdsefficient koopgedrag, is de markt nu nog maar enkele kramen groot. De vis komt direct van de boten. Naast de markt zijn eenvoudige visrestaurants en staan losse venters van voedsel.

Wij komen met de auto. Voor de ingang van de parkeerplaats hangt een touw. Twee mannen in een hokje doen het parkeerbeheer: 3 soles voor een uur, 5 soles voor de dag. Na overhandiging van de som wordt het touw door één van hen weggehaald en mogen we verder. Ondertussen hebben zich een aantal mensen om de auto verzameld. Iemand wil kettingen verkopen. Iemand graag de auto wassen. Een mevrouw biedt parkeerhulp aan. Nog een ander kent het beste restaurant. Guiseppe en Selma, onze gastheren, hebben een heel arsenaal van beleefde nee's. Variërend van “Nee dank u hartelijk”, tot “Alstublieft ik ben al voorzien en heb daarnaast geen enkele behoefte”. Het blijft beleefd. Hoe dringender het verzoek, hoe dringender de onmogelijkheid om op dit verzoek in te gaan wordt uitgedrukt. Het is fascinerend hoe iedereen precies weet welke positie hij inneemt. Parkeerwachters negeren handelaren die op hun beurt de schooiers en gelukzoekers negeren. Wij zijn aan dwingend vragen niet gewend: de overweging om iets wel of niet te doen is privé. Geen onderhandeling. Een onnodige aankoop als solidariteit of sympathie is zeldzaam. Het bedrag op het prijskaartje vat alle overwegingen samen. Gunnen doe je het hooguit jezelf.

Tijdens de korte wandeling over de markt, waar boottochten, messen, meer kettingen, meer restaurants en broodjes geweigerd worden, blijkt nog iets. Wij, Bart en ik zijn turistos. Dat is eigenlijk een buitenklasse. 'No, gracias' volstaat voor ons. Het spel van verleiding hoeft niet gespeeld te worden, we begrijpen het toch niet.

Als we uiteindelijk zitten waar we moeten zitten, geweldige ceviche! heeft een vriend gezegd, blijken de ruitenwissers van de auto vanaf de voorruit recht omhoog te staan. Dat is een teken dat de auto door iemand is geclaimd. Voor oppassen, ramen wassen, richting geven, een dienst in ieder geval die zo afgerekend moet gaan worden. Selma zucht, ze is even niet aanwezig geweest om nee te zeggen. Het hoort er bij. Pas wanneer bij het afrekenen de eigenaar wijzend op een onleesbare regel op het menu, 15% extra 'messengeld' wil hebben, zijn ze beiden verontwaardigd. Dit kan niet. Dat is oplichting. Dat zijn praktijken uit het oude Peru. Dat hebben we toch echt achter ons gelaten. Want laat dat duidelijk zijn. Inkomensdeling is een onderhandeling en kan niet geclaimd worden.