Alweer zorgen kunstwerken voor onrust in Moengo. Zorgt dat voor interessante discussies of leidt het juist af? Wie of wat is de vijand hier?

Na zeven jaar is het project Moengo Art Park van Marcel Pinas goed op weg een begrip te worden in Suriname. Voor het derde jaar op rij wordt een festival gehouden. Na muziek en performing arts is staat deze keer de beeldende kunst centraal. Op verschillende locaties tonen 50 internationale kunstenaars hun werk. Naast kunstwerken worden ook samenwerkingen tussen kunstenaars en kinderen van Moengo getoond. Tekeningen, schilderingen en objecten getuigen van de creativiteit en inzet van de lokale talenten. Toch staan niet deze collaboraties op dit moment in de aandacht. Het zijn de werken van een aantal kunstenaars uit de stad die tot ophef in de gemeenschap leiden. De reden is simpel: afgoderij! 

Hoezo Afgoderij?  Beide werken, hoewel totaal verschillend van intentie en inhoud gebruiken een beeldtaal die met dood en geesten te maken hebben. Een taboe in Moengo.. Waarom eigenlijk? Binnen de marroncultuur is de dood geen natuurlijke consequentie van leven, maar altijd het resultaat van een verstoring. Dood is een straf of het gevolg van beheksing. De christelijke pinkstergemeente heeft op zich geen bezwaar tegen de dood, maar wel tegen geesten en heksen. Die lijken hier afgebeeld te worden... Het aanzien van de beelden zou wellicht leiden tot trance bij de éne groep en tot afgoderij bij de andere. Om al dit kwaad aan de kaak te stellen en misschien zelfs te bezweren wordt een gebedsmars te houden.

 Als er iets is dat de beelden betekenis en macht geeft is het tegenstrijdig genoeg juist deze mars. Niet een wenselijk effect zou je zeggen. Negeren zou wijzer strategie zijn. Of niet?

 Een gedeelde vijand is een klassiek middel om de eigen groep te versterken. Dat is belangrijk. Zeker als het hebben van geloofsgemeenschap ook een verdienmodel is. Er lijkt nu een nieuwe speler de spirituele arena van Moengo te betreden. Het project van Marcel Pinas laat zien dat je ook met creativiteit en op eigen kracht vorm kan geven aan je leven. De gezamenlijke werken van kinderen en kunstenaars getuigen daarvan. Samen scheppen leert samenwerken. Maakt inventief. Het toont oplossend vermogen en strategieën die niet gebaseerd zijn op verdeeldheid en angst..  De geslaagde projecten tonen een andere horizon. Die belofte zou wel eens de échte afgoderij kunnen zijn.

http://www.dwtonline.com/laatste-nieuws/2015/08/18/afgodische-kunst-zorgt-voor-onrust-in-moengo/

04-08-15

 Aankomst in Moengo. Gesprek met Tirzo Martha over het belang van je kunnen uitdrukken in je eigen taal en de frustratie die het gevolg is van een taal niet beheersen, woordeloos zijn. Inspirerend!

Moengo Magic Memorial Mooier dan vorig jaar!

05-08-15

Bijeenkomst over wat en hoe ons te wachten staat.Verkenning van Moengo: Het ziet er goed uit. Veel schoner en beter onderhouden dan 1,5 jaar geleden. Wij horen dat de verkiezingen bestrating, sportfaciliteiten en een playground hebben opgeleverd.

Ons beeld op de kruising staat er mooi bij. Het voormalig gebied van de boerderij was in de loop der jaren verrbost. Nu is alles gekapt voor de doorstart die R Brunswijk met de boerderij wil maken. Ons beeld is een fijne plek geworden waar je nu 360 graden kunt rondkijken. Ook de vorm komt beter uit.

We bekijken de ruimtes voor de tentoonstelling en bezoeken Tresna in haar craftshop.

's avonds in Massanga bijeenkomst met de Surinaamse kunstenaars. We ontmoeten Kurt Nahar's braDaDas Andre en Hesdie. Zij werken o.a. als ongevraagde artiesten in de publieke ruimte. Het motto is blijven bewegen. We besluiten met hen een huwelijk aan te gaan! Met deze kinetisten komen we er.

Koninging Juliana ontvouwt de nieuwe vlag voor het koninkrijks deel Suriname

06-08-15

Wie wil op de radio? Wij wel! Lih Lan maakt een lijstje van kandidaten voor een radio uitzending op de lokale zender. Het festival moet gepromoot worden. Anders dan in Nederland kun je bij deze radio gewoon zendtijd kopen. Als er budget is, is er eenprogramma. We zijn benieuwd wanneer we aan de beurt komen.

Bespreking met de curatoren: wat gaat ons werk worden. Het plan voor het maken van een video van het planten van de vlaggen wordt ontvouwd. We horen dat de gevraagde monitor niet gegarandeerd kan worden. Dat maakt ons nerveus. Wellicht direct een tweede optie inbouwen. Foto's maken. Het plan om een vlag naast voormalige staffclub Casa Blanca te plaatsen wordt warm ontvangen. Wel eerst nog toestemming krijgen!

Het scouten van vlaggenmasten begint. We zien er bij casa blanca, Bernarddorp en de Surinaamsche bank.

Bij de Bambi school bezoeken we (nu schoolhoofd) Tresna. Ze is enthousiast over onze plannen voor samenwerking. Na de bespreking neemt ze ons mee. Ied?ere dag krijgt de school fruit in houten kratjes geleverd. Normaal worden deze weggegooid. Zouden we ze niet kunnen hergebruiken als bankjes? Kunnen we er iets voor verzinnen? Een heel goed idee. We beloven direct aan de slag te gaan.

Bij meneer Audhoe is alles nog als vanouds. Met een aantal nieuwe bouten voor de vlaggemast verlaten we de winkel.

's Avonds maken we tekeningen welke locaties geschikt zijn voor de video. Of foto's...

07-08-15

Langs burger informatie op zoek naar mevrouw Susan Hunswijk: ze heeft verlof. We ontmoeten de moeder van Zidane.. Bezoek aan mevrouw Tresna om de laatste

We ontmoeten onze jonge vrienden Zidane , Geranto en Melvin Janessi. We aprekenaf om zaterdag op TAS een les tekenen te geven.

Door naar meneer Dinesh om het door Bart gemaakte traditionele marron bankje met 1,5 jaar vertraging af te leveren. Naast de oude afdak staat nu een indrukwekkende hal met machines. Meneer Dinesh is klaar voor het grote werk.

Op de terugweg langs warung Jo. Helaas is bijna alles als uitverkocht. Met kroketten, loempia's en gebakken bananen vertrekken we.

De kinetische vrienden waarderen de hapjes van warung Jo.

Onze plannen voor samenwerking met Tresna wordt door de curatoren niet gewaardeerd. Zij wensen Tresna's craftshop als installatie in de tentoonstelling. Presentatie van onze pangi's en truitjes die we hebben gemaakt met Tresna werkt volgens hen verwarrend. Jammer. Doen we weer iets anders.

De gevraagde monitor blijft onzeker. De ruimte die is toegewezen is vooral voor video geschikt. Om flexibel te blijven vragen we om iets groters. Het wordt een lokaal in de theresia school . Top.

Toestemming voor het hijsen van een vlag bij Casa Blanca blijft uit.

08-08-15

"Ja, het kan. Als het tijdelijk is." Opnames bij Casa Blanca. De eerste test, werken de vlaggen als gedacht. Opgelucht kijken we toe.
Bij het vertrek doen we een vreemde ontdekking. In het nu verroeste toegangshek herkennen we in de versiering het adinkra symbool voor Sankofa, kijk om en behoud het goede. Het symbool, ook afgebeeld als een vogel die een ei van zijn rug haalt, hadden we meegenomen on te gebruiken in een wandschildering. Mee terug genomen dus eigenlijk...

Les in TAS. Wanneer we aankomen komen de jongens ons al tegemoet. Ook Big boy en vrienden komen er bij. Door de regen die de gang waar we geimproviseerd lesgeven in waait is het onrustiger dan goed zou zijn. Bovendien lukt het vrije tekenen na anderhlaf jaar potlood en veger niet geweldig. Onze lieve vriend Zidane wordt er ongelukkig van en is ineens verdwenen.

Bigi Boy en Ruben blijken ook lid van de drumband.

We verzamelen ons bij de Instant Art Bar, een bank voor de supermarkt van Gloria. We nemen djogo's en cups en toosten op de Kunst.

lijnweg 06.15

09-08-15

06.00 Op pad met vlag. Het is stil en mistig.

10.00 We maken een tochtje met een door een aantal kunstenaars gehuurde korjaal. We bezoeken een paar dorpen en .............. zwemmen.

In de avond gaan we verder op zoek naar vlaggenmasten. Bij het water, vlak bij de Suralco opwerkingsfabriek, staan er een aantal. Na toestemming gevraagd te hebben hijsen we de onze. Helaas kan hij nie tmeer naar beneden. Hij zit vast. Schuchter vragen we of we morgen kunnen terugkomen met gereeedschap om het los te maken....

De sleutels van het ons toegewezen lokaal blijven zoek. Morgenochtend zijn we de eerste.

10-08-15

6.00 Opnames bij de grenspaal van de vroegere Suralco Consessie. Na de grenspaal begon WOnoredjo, het gebied waar Javanen eigen huizen hadden gebouwd. In de concessie kon je alleen huren en werd je aan de regels van Suralco gehouden. Bijvoorbeeld: geen bezoek zonder permissie. Daarom besluiten de Javanen die het zich kunnen veroorloven zelf een dorp te maken. Nu nog steeds wonen er nazaten van de eerste bewoners.

We kunnen de sleutel halen van het lokaal. We verhuizen wat we aan materiaal hebben. Na enig schuiven hebben we een proefopstelling. De vlag wappert en we plakken wit papier waar foto's kunnen komen. Het ziet er goed uit, als belofte..

Bezoek curatoren om de voortgang te bekijken. Nadat we de plannen uiteen hebben gezet vragen ze zich af of we dat gaan halen, vóór donderdag vier uur. Zelfverzekerd knikken we. 24 uur in een dag toch?

Naar ons Beeld MMM op de kruising. Het is er prachtig. Watermeloen en podisire is te koop bij een kraampje aan de overkant. Het voelt alsof we onze eigen enclave hebben.

Na het eten schetsen we van de plattegrond van de companytown Moengo op de vloer van het lokaal. Tevreden naar bed, ondertussen:

http://www.de-surinaamse-krant.com/2015/08/man-in-moengo-doodgestoken.html

11-08-15

Opnames bij DSBank, Ubi en de braDaDa's en de Moengo Mijnwerkers bond.

In de nacht is er gewerkt, vertellen de braDada's. Het is prachtig! Een beetje jaloers zijn we wel op de kunstenaar die hen heeft uitgenodigd, het knalt gewoon!

Echterr, het werk van blijkt te overheersend volgens kunstenaar Klaas en curatoren en wordt overgeschilderd. Wanneer we dat zien bieden we direkt de wanden in ons lokaal aan. We leggen het wel eerst voor. Er is gelukkig geen bezwaar.

Het schoolhoofd houdt ons staande: ze is niet blij. Hebben we iets verkeerd gedaan? He tgaat niet om ons. Het beeld van de Grafkist wordt door de school geweigerd. Dood is taboe en de ouders komen morgen op school. DIt kunnen ze niet te zien krijgen.

We gaan eens kijken. Niet verassend. Behalve een doodskist en een schaal met rode verf als bloed zijn er boeddha's met afgehakte hoofden. Nogal somber en in your face. In Nederland had dit ook niet in een school gekund. De curatoren hadden er niets op tegen.

De installatie van Tresna krijgt vorm. Tot ons genoegen hangt de pangi die we vorig jaar ontworpen er ook bij.

12-08-15

We willen beslist lokaal produceren. Dat betekent dat we niet naar Paramaribo gaan om foto's te laten afdrukken maar  lokaal kleuren prints maken. Mevrouw Gloria kan printen  bij het burgerinformatie center. In ruil voor soft. Bart wacht een uur. Geen deal. Dan naar meneer Wil en daar kleuren prints maken.

We plakken de eerste versie op de muur. Het is een puinhoop.

Vanavond feest bij de ambassade. De nederlandse ambassadeur heeft de kunstenaars uitganodigde voor een avond met buffet De ontvangst is hartelijk en het eten heerlijk. Er wordt veel en hard gelachen. SOmmigen gaan terug in Moengo op pad en worden onverwacht kraai...

13-08-15

Deadline 16.00. Bezoek curatoren met naambordjes. Kurt en de braDada's komen langs en bekijken de installatie. Kurt bedenkt tekst en Andre en Hesdie maken het op de muur. De tekst gaat in op Happyland, de plek aan de andere kant van de rivier waar marrons na zessen naartoe moesten omdat het voor hen niet toegestaan was in Moengo te blijven. De tekst roept op wakker te worden en je te verzetten. Heel mooi. Heel blij.

Het wordt een alte avond, we maken muziek en hebben een zitje bij de bradadas.

Ondertussen spuit de brandweer de straat schoon, in afwachting van het straat schilderen, morgenochtend.

14-08-15

Opening, ontbijt , vroeg op,

In korte tijd worden honderden liters verf, gedoneerd door Unicef, door kinderen en kunstenaars verschilderd. Auto's mogen niet doorrijden. Al snel blijven alleen wit en zwart over.

Bij de opneningsspeech wordt iedereen bedankt. Ook de kunstenaars. Fijn! Want iedereen heeft hier zonder honorarium en met een minimaal onkostenbudget gewerkt. Natuurlijk heeft al deze activiteit op zich wel een positief economische effect op Moengo door ons verblijf, eten en aangeschaft materiaal.

Omdat niet veel mensen behalve het hoofdgebouw de andere locaties lijken te bezoeken en we toch graag ons werk laten zien geven we om vijf uur een rondleiding op de Theresiaschool. Door het bezoek aan de installatie van Tresna hebben we een achtergrond waartegen we onze installatie kunnen tonen. Happyland, het fenomeen companytown, eigenheid en identiteit komen uitgebreid ter sprake.

Na het diner bezoeken we met een aantal mensen de Fiiman Pikin verkiezing, de miss jonge marron verkiezing . Deze verkiezing gaat niet alleen om het uiterlijk maar om vaardigheden. De dames geven een voordracht en laten een speciale pangi zien. Als laatste wordt gedanst. Zowel de jury als de zaal geven commentaar. De kandidaten spreken met heel het lichaam en zijn expressief op een manier die je weinig in het publieke leven ziet. Hoewel het theatraler is omdat het moet overkomen is het vooral een andere manier van spreken. De toon is anders. Het maakt nieuwsgierig naar de inhoud er van, die we niet konden verstaan en vertaald, het gaat over j eplannen en je dorp, niet veel meer inzicht geeft. Is het een nieuw genre, vgl, so you think, of juist oud?

15-08-15

Begin Seminar Bijdragen van Alex van Stipriaan over de kunst van Overleven, Marroncultuur door de eeuwen. Het middag programma door kunstenaars Steve Banks en Terry Ratje en Ubi Kiridongo.

In de avond langs bij onze lieve vrienden Jonathan en Sherry. We praten over alles en vooral cultuurverschillen. Hoe kan het dat het goede doen zoveel verschillende vormen kent? Ook over de rol van de vrouw: Is het net zo respectvol om haar alles te laten dragen als haar juist de tassen uit de hand te nemen? Waarom levert niets doen net zo veel invloed op als veel doen? Waarom is samen niets doen aan het probleem net zo fijn als het probleem voor iedereen oplossen? Waarom vvragen wij zo veel?

Bij het vertrtek laat moeder Louise haar nieuwsbrief voor haar wereldwijde baptistenkring zien die ze gemaakt heeft: Onze M is groot afgebeeld en de muurschildering wordt stap voor stap besproken. Wow, we zijn ontroerd. Als laatste nemen we afscheid van vader Darrell.

16-08-15

Tweede dag van het seminar. Remy Jungerman. Charda geeft een veelbelachen maar uiterst indringende voordracht over de voorzittercultuur in Suriname. Het is niet belangrijk of je id-en hebt of inzicht, het is van belang dat je voorzitter wordt. Dan maak je deel uit van de macht die Suriname regeert. Maak je niet druk om inhoud, positie is alles. Onderwijs geen vrijheid, maar gehoorzaamheid. Hoewel de tranen ons over de wangen liepen van het lachen was de boodschap wrang.

In de middag gaven Ken Doorson en Keerveld een presentatie. Keerveld was niet boos maar afwachtend. Wij hebben vanwege onze culturele achtergrond niet gesproken. De vraag naar het motief om een opzettelijk provocatief werk te tonen is daarom niet beantwoord.

Het Laatste zitje in het guesthouse leidde die avond tot een uiterst boeiend en verhit gesprek over de rol van Afrikaanse cultuur in de Marroncultuur van het begin van de vorige eeuw. Visuele gelijkenissen maken een 1 op 1 vertaling van de geweven Kente doeken uit Ghana een aantrekkelijke optie. Sally Price, met haar man een van dé autoriteiten op het gebied van Marroncultuur twijfelt. Zij vindt dit op basis van tijdstip van verschijnen, continutiteit van aanwezigheid en verschil in maakproces onwaarschijnlijk. Zij bepleit een similariteit van esthetiek, maar eigen inventiviteit als oorzaak van het verschijenen van deze doeken.

Charles volgt de naar zijn zeggen wetenschappelijke consensus, dat deze patronen deel uitmaken van een collectief afrikaans geheugen. Gezien mijn eigen vergeetachtigeheid en wispelturigheid neig ik naar de Id-en van Sally Price. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat er een esthetisch/cultureel DNA bestaat. Engelsen zouden dan nooit anders dan van bloemetjes stof kunnen houden. Nederlanders zouden geneigd moeten zijn naar zwart. Daarenboven is vooral de inventiviteit en creativiteit van d e Marroncultuur kenmerkend. Je beroepen op een oud aangeboren 'authetiek' kleur en vorm geheugen reduceert de productie van deze individuele kunstzinnige producten tot een genetische reflex Dat vind ik nogal respectloos en ontmoedigend. Je wordt nooit meer dan de echo uit Afrika. Zelfs niet als je eeuwenlang al je eigen samenleving hebt. Brrr. Het lijkt wel of Afrikaans zijn een medicijn is tegen het problematische zelfbeeld is van zwart zijn in een cultuur die witte mannelijke superioriteit uitdraagt., Het is juist die eigen Marron samenleving die hun identiteit voorbij de witte optiek van minderwaardigheid heeft gebracht. Je hoeft geen roots meer te vinden, je hebt ze door de eeuwen heen al gemaakt. Uiteindleijk is zwart een kleur en gender een

Uiteindelijk blijkt de oorzaak van de opwinding een identiteits vraag te zijn. Wie ben ik zlef, wat ben ik door mijn omgeving. Hoe belangrijk is je kleur. Welke kleur hebje. Bijvoorbeeld bleken sommige nederlands surinamers 'zwarter' als in 'meer onze cultuur' dan andere. Hoewel zij zelf zich heel anders bekeken. Zwart of niet kun je dus ook niet zelf kiezen. Het wordt door je omgeving bepaald.

De avond werd gered door Watson, die niet alleen wijs bemiddelde maar ook een verfrissende derde weg presenteerde voor de zwarte identiteit. Je bent niet inferieur, je bent niet superieur, je bent wat je bereid bent werkelijkheid te laten worden.

17-08-15

Naar Paramaribo met Arthur. Eigenlijk waren deze twee bakras te laat met aanmelden en de plaatssen al bezet. Arthur tovert met bagage en zitplaatsen en iedereen kan mee. Een Onovertroffen combinatie van ruimtelijk inzicht en sociale vaardigheden Hulde!

We nemen onze intrek in guesthouse Albergo Alberga.

Op tafel ligt DWT van maandag: Moengo Spookstad. De tentoonstelling met de beelden buiten is voorpaginanieuws! Is het kunst of Afgoderij?

Paramaribo spreken we Charda, op dit moment betrokken bij een jeugd en toekomst project in Moengo. Zij ziet de kracht van de jongeren en hun onverschrokkenheid. We wisselen van gedachten over de kansen die ontbreken en de uitdaging voor scholen om een mondige en zelfverzekerde jonge burger af te leveren. De noodzaak om ook ouders hierbij te betrekken. Want als je je alleen op de jeugd richt, sla je een generatie over die ook vorm geeft aan de maatschappij. De wereld begint niet morgen, de werrled is er nu.

18-08-15

Ochtend Tshirts maken bij lopen langs Nola, kurt

19-08-15

Meeting met Iwan

Bespreking met de fvas over het projec tin Pikin Slee. Dprachtige nieuwe tassen. We complimenteren Shri me thet ontwerp. Oh, Nee, nee, dit hebben de dames zelf verzonnen in de tijd dat we weg waren! Het bevestigt nogmaals het talent en de creativitetit van de dames vna Fiti A Wan. We bespreken kort het uitstekende verslag over het project van de FVAS. He t project gaat een vervolg krijgen in september door dat een aantal FVAS leden op eiggen gelegenheid een op eigen kosten naar Pikin Slee reist. Later in september wordt een training mangement en financien. die eerder door een aantal dames in de stad is gevolgd nu ter plaatse aan alle dames gegeven.

20-08-15

Niet naar Pim. We staan op de verkeerde tijd op de verkeerde dag aan de deur. Wanneer we tijdens het wachten ineens beseffen dat vrijdag de afspraak is besluiten we Roddney te bellen. Hij komt. Met de brom. Fijn!

2108

Leger museum ,pim: het legendarisch balkon

Desgevraagde antwoordt de taxi chauffeur:

Normaal niet hoor. Het is vakantietijd. Dan is het vliegerweer